Compensatie
Angola – Krotten, modderpoelen met slierten vuilnis, kookvuurtjes en toeterende auto’s die op de vlakbij gelegen weg in de file staan. Achter stapeltjes koopwaar staan oude vrouwen, hun gezichten gegroefd door het leven dat op hun schouders drukt. Ik ken een paar van deze vrouwen. Het zijn grootmoeders die, nadat zij hun kinderen hadden grootgebracht, nu de zorg hebben over hun kleinkinderen omdat hun eigen dochter of zoon is overleden.
Ik woon in Luanda en ben in een sloppenwijk met een Amerikaan, een Spaanse en een Nederlandse. Ze zijn gisteren aangekomen en ingehuurd door een organisatie die een boek en een expositie gaat maken over sterke vrouwen.
De Nederlandse werkt voor de organisatie, de Amerikaan en de Spaanse geven workshops fotografie aan een vijftal jonge Angolese fotografen, die de foto’s gaan nemen. Ik heb voor hen vrouwen benaderd en geselecteerd in deze wijk en interviews afgenomen.
Vandaag worden de vrouwen gefotografeerd. Urenlang poseren ze. Op een stoel, tegen de muur van een krot, naast een golfplaten schutting. Ze kijken naar camera’s en proberen niet met hun ogen te knijpen tegen de felle fotolampen die om hen heen zijn gezet. Zodra de fotograaf stopt, kijken ze naar de grond, stuk voor stuk. Verlegen. Opgelaten.
Ik zit op een steen, de Nederlandse staat naast mij. ‘Heeft jouw organisatie een compensatie voor deze vrouwen?’ vraag ik.
De Nederlandse schudt haar hoofd. ‘Compensatie? Maar dat hoeft toch niet. Ze werken mee aan een boek over de kracht van vrouwen en dat is op zich toch fantastisch?’
‘Wij hebben allemaal een inkomen via dit project,’ zeg ik. ‘Jij, de fotografen, ik. We worden er allemaal beter van. Maar de hoofdpersonen, de vrouwen, moeten het dus doen voor de eer. Omdat ze in een boek komen. Denk je nou echt dat een fotoboek belangrijk is voor deze mensen die elke dag proberen de dag door te komen?’
De Nederlandse kijkt mij vertwijfeld aan en zegt: ‘Daar hebben mijn collega’s en ik het eigenlijk nog nooit over gehad.’
(2011)
Revolutie. Togo 1991
Voorpagina. Zimbabwe 2012
Speedpillen. NL midden ’80
Treinreis. Zambia 1989
Compensatie. Angola 2011
Janneman in Rio. NL 2005
Het altaar. Mozambique 2012
Het bureau. NL eind 80
Goede daad. NL 2005
Ontredderd. Zuid-Afrika 2003